وودی آلن با نام اصلی Allen Stewart Konigsberg اول دسامبر سال ۱۹۳۵ در بروکلین- نیویورک در یک خانوادهٔ یهودی ثروتمند متولد شد. او هشت سال از دوران کودکی اش را در مدرسه یهودیان سپری کرد، پس از آن در دبیرستانی به نام Midwood به تحصیلاتش ادامه داد. در آن زمان موهای قرمز رنگ او باعث شده بود تا در بین دوستان و هم کلاسیهایش به «قرمز» معروف شود. آلن با هدف کسب درآمد، به نوشتن قطعات طنز و فروش آنها همت گمارد، این فطعات در ستونهای طنز روزنامهها به چاپ میرسید.
پس از آن در سال ۱۹۵۳ در دانشگاه سینمایی نیویورک ثبت نام نمود و بلافاصله در دورهای به نام «تولیدات سینمایی» مردود شده مجبور به ترک دانشگاه شد. از آن پس به مدت دو سال با دستمزدی معادل هفتهای ۲۰ دلار، به نویسندگی برای کمدینی به نام دیوید آلبر (David Alber) مشغول بود. سپس وارد تلویزیون شد و به نوشتن متون برنامههای تلویزیونی پرداخت. آلن از نوجوانی نواختن کلارینت را آغاز کرد، با ورود به برنامههای تلویزیونی، او اسم کوچک وودی هرمن نوازنده مشهور کلارینت را بر خود نهاد.
آلن به مدت پنج سال در تلویزیون به فعالیت پرداخت و در نهایت تصمیم گرفت استعدادش را در زمینه بازیگری نیز امتحان کند. اولین حضور او در مقام بازیگر در سال ۱۹۶۰ در کلوپی در منهتن بود. شخصیت کمدی متفاوت و خلاق او به سرعت نگاهها را به سوی او معطوف کرد. در سال ۱۹۶۳ او به عنوان مهمان در اغلب برنامههای گفتگوی تلویزیونی ظاهر میشد.
از میان آلبومهایش میتوان به Nightclub Years ۱۹۶۴-۱۹۶۸ و Stand-Up Comic: ۱۹۶۴-۱۹۶۸ اشاره کرد. در آلبوم Stand-Up Comic وودی آلن یکی از بهترین کارهایش را ارائه کردهاست، او تجربه پنج سال کار در تلویزیون را با فعالیت هاش در برنامههای طنز به هم آمیخت و در یک محصول گرد آورد. توازن و اعتماد موجود در صدایش به زیبایی با شنونده ارتباط برقرار میکند. این آلبوم چکیده فعالیتهای او بین سالهای ۱۹۶۴ تا ۱۹۶۹ است. عصبی بودن به عنوان مشخصه دائمی این شخصیت در جای جای سخنانش قابل لمس است.
نخسیتین فیلمنامه او تازه چه خبر، پیشی بود. نخستین فیلمی که کارگردانی کرد چه خبرها، سوسن پلنگی بود، که در اصل فیلمی ژاپنی بود که فقط آن را با گفتار خندهآوری دوبله کرد.
نخستین فیلمی که به معنای رایج کارگردانی کرد پولو بردار و در رو بود. بعد در فیلم دوباره بزنش، سام بازی کرد.
در ۱۹۷۷ با تولید و بازی در آنی هال دوره تازه و مهمی در کار خود را آغاز کرد.
نوازندگی کلارینت
همانگونه که از موسیقی فیلمهایش مشهود است، آلن از دوستداران جدی موسیقی جاز است. خود او از نوجوانی کلارینت میزد. او کلارینتی با سیستم انگشتگذاری قدیمی معروف به سیستم آلبرت به کار میبرد. سالها است که او همراه با گروهی از دوستانش هر دوشنبه شب در هتلی در نیویورک جاز دیکسیلند مینوازند. وودی آلن حتی برای گرفتن جایزه اسکار فیلم آنی هال به هالیوود نرفت، چرا که مراسم اسکار با برنامه نوازندگی دوشنبهشبهای او همزمان بود.
زندگی خصوصی
وودی آلن در یک مصاحبه در سال ۲۰۰۸ خود را به عنوان یک «بیخدای مبارز فرویدی» شرح دادهاست.
در سال، ۱۹۵۴ وودی آلن که نوزده سالش بود با هارلین روزن شانزده ساله ازدواج کرد. این دو در سال ۱۹۵۹ از یکدیگر جدا شدند. چندی بعد، روزن از آلن بابت تصویر نادرستی که از او در مصاحبههای تلویزیونی اش داده بود شکایت کرد. همسر دوم آلن، لوئیز لسر بود که در سال ۱۹۶۶ با یکدیگر ازدواج و در سال ۱۹۶۹ از یکدیگر جدا شدند.
در سال ۱۹۷۰ آلن وارد رابطه عاشقانهای با دایان کیتون شد. این رابطه بعد از یک سال به پایان رسید، اما کیتون در تعدادی از فیلمهای آلن از جمله آنی هال بازی کرد و به خاطر این فیلم موفق به دریافت جایزه اسکار بهترین هنرپیشه زن شد. گفته میشود فیلم نامه این فیلم مشخصاً برای دایان کیتون نوشته شده که نام واقعی او دایان هال است. مارشال مک لوهان نظریهپرداز دهکده جهانی هم در این فیلم یک نقش کوتاه و حاشیهای بازی کرد.
آثار
فیلم
در این جدول همه فیلمهایی که وودی آلن در آنها نقشی داشته است فهرست شده است:
سال | فیلم | عنوان | |||
---|---|---|---|---|---|
کارگردان | نویسنده | بازیگر | در نقش | ||
۱۹۶۵ | تازه چه خبر، پیشی؟ | بله | بله | ویکتور شاکاپوپولیس | |
۱۹۶۶ | چه خبرها، سوسن ببری؟[I] | بله | بله | بله | گوینده |
۱۹۶۷ | کازینو رویال | بله | بله | دکتر نوح/جیمی باند | |
۱۹۶۹ | آب را نخورید[II] | بله | |||
پول را بردار و فرار کن | بله | بله | بله | ویرجیل استارکول | |
۱۹۷۱ | مردان بحران: سرگذشت هاروی والینجر | بله | بله | بله | هاروی والینجر |
موزها | بله | بله | بله | فیلدینگ ملیش | |
۱۹۷۲ | دوباره بزنش، سام[II] | بله | بله | آلن فلیکس | |
آنچه همیشه میخواستید در باره س.ک.س بدانید* (* ولی میترسیدید بپرسید) |
بله | بله | بله | دلقک فابریزیو ویکتور شاکاپوپولیس اسپرم شماره ۱ |
|
۱۹۷۳ | در خواب فرو رفته | بله | بله | بله | مایلز مونرو |
۱۹۷۵ | عشق و مرگ | بله | بله | بله | بوریس گروشنکو |
۱۹۷۶ | جبهه | بله | هاوارد پرینس | ||
۱۹۷۷ | آنی هال | بله | بله | بله | الوی سینگر |
۱۹۷۸ | صحنههای داخلی | بله | بله | ||
۱۹۷۹ | منهتن | بله | بله | بله | آیزک دیویس |
۱۹۸۰ | خاطرات اکلیلی | بله | بله | بله | سندی بیتس |
به وودی آلن، از اروپا با عشق | بله | خودش | |||
۱۹۸۲ | کمدی س.ک.سی نیمهشب تابستانی | بله | بله | بله | اندرو |
۱۹۸۳ | زلیگ | بله | بله | بله | لئونارد زلیگ |
۱۹۸۴ | دنی رز برادوی | بله | بله | بله | دنی رز |
۱۹۸۵ | رز بنفش قاهره | بله | بله | ||
۱۹۸۵ | پنجاه سال فعالیت! | بله | خودش | ||
هانا و خواهرانش | بله | بله | بله | میکی سکس | |
۱۹۸۷ | روزگار رادیو | بله | بله | بله | گوینده |
سپتامبر | بله | بله | |||
شاه لیر | بله | آقای بیگانه | |||
۱۹۸۸ | زنی دیگر | بله | بله | ||
هتل ترمینوس: کلاوس باربی، روز و روزگار او[I] | |||||
۱۹۸۹ | داستانهای نیویورکی | بله | بله | بله | شلدون |
جرمها و بزهکاریها | بله | بله | بله | کلیف استرن | |
۱۹۹۰ | آلیس | بله | بله | ||
۱۹۹۱ | صحنههایی از مرکز خرید | بله | نیک فایفر | ||
۱۹۹۲ | سایهها و مه | بله | بله | بله | کلاینمن |
شوهران و زنان | بله | بله | بله | گیب رات | |
۱۹۹۳ | معمای قتل در منهتن | بله | بله | بله | لری لیپتون |
۱۹۹۴ | گلولهها بر فراز برادوی | بله | بله | ||
آب را نخورید[II] | بله | بله | بله | والتر هولاندر | |
۱۹۹۵ | پسران آفتاب | بله | ال لوییس | ||
آفرودیت توانمند | بله | بله | بله | لنی | |
۱۹۹۶ | همه میگویند دوستت دارم | بله | بله | بله | جو برلین |
۱۹۹۷ | تقدیم به رم | بله | بله | بله | هری بلاک |
پیران آفتاب | بله | ال لوییس | |||
بلور مرد وحشی | بله | خودش | |||
۱۹۹۸ | صد سال بنیاد فیلم آمریکا… صد فیلم | بله | خودش | ||
چهره مشهور | بله | بله | |||
نقشبازیکنها | بله | مدیر گزینش | |||
مورچهها | بله | زد (صدا) | |||
۱۹۹۹ | شیرین و پست | بله | بله | بله | گوینده |
۲۰۰۰ | مرد شرکتی | بله | سفیر آمریکا | ||
دزدهای خردهپا | بله | بله | بله | ری | |
نور همدم مناست | بله | خودش | |||
جمعکردن شکستهها | بله | تکس کراولی | |||
۲۰۰۱ | نفرین عقرب یشمی | بله | بله | بله | سی. دبلیو. بریگز |
صداها از شهری که دوست دارم | بله | بله | |||
استنلی کوبریک: زندگی به روایت تصویر | بله | خودش | |||
کنسرت برای نیویورک | بله | خودش | |||
۲۰۰۲ | وودی آلن: زندگی با فیلم | بله | خودش | ||
جادوی فلینی | بله | خودش | |||
پایان هالیوودی | بله | بله | بله | ول وکسمن | |
۲۰۰۳ | ۱۰۰ سال امید و شوخطبعی | بله | خودش | ||
چیزی غیر از این | بله | بله | بله | دیوید دابل | |
چارلی: زندگی و هنر چارلی چاپلین | بله | خودش | |||
۲۰۰۴ | فرانسوا تروفو، یک زندگینامه | بله | خودش | ||
ملیندا و ملیندا | بله | بله | |||
۲۰۰۵ | بالاد گرینیچ ویلج | بله | خودش | ||
غیر خودی | بله | خودش | |||
امتیاز نهایی | بله | بله | |||
۲۰۰۶ | اسکوپ | بله | بله | بله | سید واترمن |
خانه | بله | خودش | |||
۲۰۰۷ | رویای کاساندرا | بله | بله | ||
۲۰۰۸ | ویکی کریستینا بارسلونا | بله | بله | ||
۲۰۰۹ | هرچه نتیجهدار باشد | بله | بله | ||
۲۰۱۰ | غریبهای دراز و سیاه را ملاقات خواهی کرد | بله | بله | ||
۲۰۱۱ | نیمهشب در پاریس | بله | بله | ||
۲۰۱۲ | پاریس منهتن | بله | خودش | ||
تقدیم به رم با عشق | بله | بله | بله | جری | |
۲۰۱۳ | جاسمین غمگین | بله | بله |
^ I به عنوان تهیهکننده.
^ II نویسنده نمایشنامهای به همین نام، که فیلم بر پایه آن ساخته شده است.
کتاب
- بی حساب (۱۹۷۱)
- بی بال و پر (۱۹۷۵)
- عوارض جانبی (۱۹۸۰)